མཉམ་འབྲེལ་ལས་འགུལ་གྱི་འབྱུང་རྩ་དང་འཕེལ་རིམ།།

ཀྲི་ སྤ་རཱན་ཇོ་ཏི།

ངོ་སྤྲོད།

༄༅།། མཉམ་ལས་ཞེས་པའི་བསམ་ཚུལ་ནི་འགྲོ་བ་མི་རང་ཉིད་ལས་ཀྱང་རྙིང་བ་ཞིག་ཡིན་མོད། ཚོགས་སྡེའི་ངོ་བོར་གྲུབ་པའི་མཉམ་འབྲེལ་ནི་དུས་རབས་བཅུ་དགུ་པའི་དུས་མཇུག་ཏུ་མ་གཏོགས་བྱུང་མེད། དེ་ཡང་བཟོ་ལས་གསར་བརྗེ་ལས་ལྡོག་ཕྱོགས་ཀྱི་གནོན་ཤུགས་བྱུང་བའི་དབང་གིས་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་ལས་འགུལ་དེར་རྡོག་ལ་བསྒྲིལ་བའི་རྣམ་པ་ཐོན་ཡོད། བཟོ་ལས་གསར་བརྗེ་བྱུང་བར་བརྟེན་མི་རྣམས་ཀྱིས་ལག་པས་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་པ་ནས་འཕྲུལ་ཆས་ཀྱི་ཐོན་སྐྱེད་བྱེད་པར་ཁ་ཕྱོགས་བསྒྱུར་ཡོད། དེ་བཞིན་གྲོང་གསེབ་ནས་གྲོང་ཁྱེར་ལ་གནས་སྤོ་བྱེད་པ་དང༌། བཟོ་པ་རྣམས་ཉིན་རེར་ཆུ་ཚོད་མང་པོ་ངལ་རྩོལ་བྱེད་བཅུག་པར་མ་ཟད། བྱིས་པ་རྣམས་ལ་ཡང་རྡོ་སོལ་སྔོགས་འདོན་སོགས་བྱེད་བཅུག་སྟབས་བཟོ་པའི་གནས་སྟངས་ཧ་ཅང་ཡ་ང་བར་གྱུར། དབྱིན་ཡུལ་དུ་ལེའི་ཛེག ཧྤེར་ (Laissez Faire-ཚོང་འབྲེལ་གྱི་རང་དབང།)ཞེས་པའི་སྲིད་བྱུས་ལག་བསྟར་བྱས་ཏེ། མི་སྒེར་སོ་སོའི་འདུན་པ་དང་དགའ་མོས་ལ་གཞིགས་པའི་ཚོང་ལས་སྒྲུབ་ཕྱོགས་ཀྱི་རང་དབང་ཆ་ཚང་སྤྲད་ཡོད་ཅིང༌། དེ་སྐབས་དབུལ་ཕྱུག་དབར་དཔལ་འབྱོར་གྱི་ཧེ་བག་དེ་བས་ཀྱང་ཆེ་རུ་ཕྱིན་པ་དང༌། མི་དམངས་ཀྱི་འཚོ་བའི་གནས་སྟངས་ཤིན་ཏུ་སྐྱོ་བར་གྱུར་ཡོད། དེ་ལྟའི་གཉན་འཕྲང་གྱི་སྐབས་དབྱིན་ཡུལ་གྱི་རོ་བྷར་ཊི་ ཨོ་ཝན་ (Robert Owen) དང་ཕ་རན་སིའི་ཅར་ལི་སེ་ ཧྥོ་རར་ (Charles Fourer) ལྟ་བུའི་སྤྱི་ཚོགས་ཀྱི་བསམ་བློ་སྨྲ་བ་འགས་མཉམ་འབྲེལ་གྱི་རིག་པའི་གཞུང་ལུགས་ཀྱི་ལམ་ནས་སྤྱི་ཚོགས་ནང་ལེགས་སྤེལ་ཉེན་འགོག་ཀྱི་ཕན་པ་རླབས་ཆེན་བསྒྲུབས་ཡོད།

ཐོག་མའི་འབད་བརྩོན།

    དབྱིན་ཡུལ་དུ་གནས་སྡོད་ཌུ་ཆའི་ཡུལ་མི་(Dutchman)པི་སི་ ཧྥ་ལོག་བྷོའི་ (P.C. Plockboy) ཞེས་པས་ཕྱི་ལོ་ ༡༦༥༩ ལོར་ལག་ཤེས་པ་དང༌། གྲུ་པ། ཆེད་ལས་མི་སྣ་བཅས་ལས་གྲུབ་པའི་དཔལ་འབྱོར་གྱི་སྒྲིག་འཛུགས་ཤིག་བཟོ་རྒྱུའི་འཆར་གཞི་འཁོད་པའི་འགྲེམས་ཤོག་ཅིག་པར་བསྐྲུན་བྱས་ཡོད་པ་དང༌། སྒྲིག་འཛུགས་དེའི་ནང་མ་རྩ་འཇོག་མཁན་དང་ལས་རྩོལ་གྱི་ཞབས་འདེགས་སྒྲུབ་པོ་རྣམས་ཀྱིས་རང་མོས་བཞིན་ལས་རྩོལ་དང་མ་རྩ་ཕྱིར་འཐེན་བྱ་ཆོག་པ་ཡང་བཀོད་ཡོད། དེ་བཞིན་ཚོགས་པ་ནང་ཁུལ་དུ་ཞིང་ལས་ཀྱི་ཐོན་འབབ་དང་བཟོ་ལས་ཐོན་རྫས་བརྗེ་ལེན་བྱ་རྒྱུ་དང༌། དེ་ལས་བྱུང་བའི་ཁེ་འབབ་ཚོགས་མིར་བགོ་འགྲེམས་བྱ་རྒྱུའི་སྐོར་གསལ་ཡོད་པ་རེད། ལོ་ཤས་རྗེས་ཕྱི་ལོ་ ༡༦༩༥ ལོར་དབྱིན་ཡུལ་ཆོས་གྲོགས་ཚོགས